Šta posjetiti

Nacionalni park Kopaonik

Nacionalni park predstavlja, zakonom zaštićeni i tačno ograničen predio koji se održava u prirodnom stanju. U njemu su zaštićeni životinjski i biljni svijet, reljefi, erozivni, akumulacijski, glacijalni i drugi oblici prirodne rijetkosti

Kopaonik se nalazi između rijeka Ibra i Sitnice na zapadu,Laba na jugoistoku, Jošanice i Kozničke rijeke na sjeveru dok je istočna strana omeđena dolinom rijeke Rasine i Toplice.

Nacionalni park Kopaonik je osnovan 1981. godine I obuhvata površinu od 11810 hektara. Ima 12 rezervata i njegovo bogatstvo flore čini preko 1500 biljnih vrsta.

U Nacionalnom parku živi 91 endemična i 82 subendemične biljne vrste, što ukazuje da ovaj prostor predstavlja jedan od najznačajnijih centara biološke raznovrsnosti i endemizma Srbije i Balkana.

Na Kopaoniku je najrasprostranjenija raskomadana šumsko-pašnjačka zona središnje Srbije. Na višim dijelovima je četinarska, smrekova, (srp. smrča) i jelova, a po stranama bukova i hrastova šuma.

Na toku Samokovske rijeke, najveće vodene arterije Kopaonika, formiraju se mali vodopadi i bukovi, dok se na Zaplaninskoj rijeci formira višestepeni vodopad Jelovarnik u dužini od 80 metara.

Na području Kopaonika nalazi se nekoliko urvinskih jezera. Najveće je Semeteško jezero, koje se nalazi na 900 mnv u ataru sela Semeteš ispod visa Orlovac

Pod posebnom zaštitom nacionalnog parka je 698 hektara - izdvojenih u: 11 rezervata prirode i 26 prirodnih spomenika, 12 geomorfoloških, 6 geoloških, 8 hidroloških i 15 objekata svrstanih u nepokretna kulturna dobra.

Prirodni rezervati nacionalnog parka su sljedeći lokaliteti:

• Kozje stene
• Vučak
• Mrkonja
• Jankova bara
• Gobelja
• Barska reka
• Samokovska reka
• Metođe
• Jelak
• Suvo rudište
• Duboka

Vodite računa o pravilima ponašanja u nacionalnom parku, koja su istaknuta na ulazu. Nije dozvoljeno samovoljno kampovanje i loženje varte na mjestima gdje to nije predviđeno. Takođe nije dozvoljeno branje gljiva, ljekovitog bilja, hvatanje životinja, ribolov bez odobrenja uprave nacionalnog parka.

Zgrada Uprave Nacionalnog parka Kopaonik se nalazi u samom turističkom centru.

Semeteško jezero

U podnožju turističkog centra Kopaonik, na zapadnoj strani planine, nalazi se Semeteško jezero i na njemu prirodni fenomen "plutajuća ostrvca"

Mogućnost da se provozate na plovećem ostrvu je jedinstvena na Balkanu.

Jezero sa "plutajućim ostrvcima" predstavlja fenomen koji se vrlo rijetko sreće u svijetu. Ovo prirodno bogatstvo iskorišćeno je kao turistička atrakcija.Jezero je poznato po velikoj dubini i legendi o aždaji koja noću izlazi na površinu i urlicima plaši mještane.

Semeteš, selo gdje se nalazi istoimeno neobičo jezero, udaljeno je petnaestak kilometara od Raške i pet kilometara od turističkog centra Kopaonik, uz granicu s Leposavićem, koji pripada Kosovu.

Semeteš nije u sastavu Nacionalnog parka prirode Kopaonik, ali je kao dio jedinstve turističke ponude sve posjećenija i sve poznatija destinacija, pogotovo za one koji tokom ljeta dolaze na Kopaonik. Nezaobilazno je mjesto planinara, avanturista i prirodnjaka. Ovo mjesto je postalo i jedna od glavnih lokacija za fotografisanje mladenaca iz Raške, Leposavića, Mitrovice, Novog Pazara i drugih mjesta.

Semeteško jezero se nalazi na 900 metara nadmorske visine, na obroncima planine Kopaonik i najveće je urvinsko jezero na tom području gdje postoje još dva mala. Do njega je najlakše doći afaltiranim putem iz pravca Raške, prije Rudnice, nakon skretanja lijevo sa magistralnog puta Raška - Kosovska Mitrovica. Smješteno je ispod visa Čukara na teritoriji općine Raška, kružnog je oblika, prečnika oko 80 metara i dubine do 10 metara. Prosječna temperatura vode je 10 stepeni Celzijusa, a tokom ljeta i do 20 stepeni. Jezero je obraslo ševarom i drvećem, a u jednom dijelu, pored restorana i sadržaja za goste, nalazi se mala plaža.

Glavna atrakcija na jezeru su "ploveća ostrvca" koja se, usljed drveća i rastinja na njima, kreću kada ima vjetra ili uz pomoć vesala.

Vodopad Jelovarnik

Kada ste u Brzeću odvojite vrijeme da posjetite lokalitet Vodopad Jelovarnik koji zahvata jugoistočni dio teritorije Nacionalnog parka Kopaonik. Do vodopada se iz Brzeća stiže tako što na prevoju Mramor, kod spomenika skrenete desno i nastavite lokalnim makadamskim putem koji vodi ka rudniku Zaplanina – vodopad je od prevoja Mramor udaljen oko 4,5 kilometara.

Na putu ka vodopadu prolazi se kroz selo Čelići, jedino selo na teritoriji nacionalnog parka, čije stanovništvo se bavi isključivo stočarstvom i voćarstvom.

Krećući se makadamskim putem naićićete na oznake koje vas navode ka Vodopadu Jelovarnik uz obavještenje koliko je potrebno vremena za pješačenje.

I posle laganog pješačenja stižete do uređene staze, sa desne strane puta, dugačke oko 150 metara koja vodi do Vodopada Jelovarnik.

Vodopad Jelovarnik formira se na Zaplaninskoj rijeci, koja izvire u podnožju Nebeskih stolica. Vodopad je kaskadnog tipa i u vrijeme velikih padavina se pretvara u jednu cjelinu, veliki vodopad dužine 82 metra.

Smješten je u gustoj šumi bukve, smrče i planinskog javora.Voda je kristalno bistra i impozatntan je prizor uz zrake sunca koji se probijaju kroz gustu bukovu šumu.

Lokalitet Vodopad Jelovarnik je prirodni spomenik i strogo je zaštićen od svih aktivnosti. U ovom rezervatu razvila se najbujnija bukova šuma na Kopaoniku pa su pojedina stabla visoka 30-35 m i debela preko 1 m. Takođe, ovde se može vidjeti planinski javor, glacijalni relikt i endemit Balkanskog poluostrva.

Jelovarnik je treći po visini vodopad u Srbiji i čine ga tri kaskade. Nalazi se na nadmorskoj visini od oko 1.116 metara, 25 km zapadno od Brusa i na oko 2,5 km istočno od Pančićevog vrha. Otkrila ga je ekipa geologa 1998. godine, a dotle je za njega znalo samo lokalno stanovništvo Proglašen je za prirodni rezervat, zajedno sa okolnom florom i faunom, na površini oko od 57 hektara.

Nebeske stolice

Nebeske stolice je arheološki lokalitet iz antičkog i ranohrišćanskog perioda (od 3. do 6. vijeka nove ere). Nalazi se pod samim Pančićevim vrhovom, na nadmorskoj visini od 1800 metara.

Na Nebeskim stolicama je otkrivena rimska građevina u kojoj je pronađen novac iz vremena Dioklecijana i Konstantina, a pronađena je i ranohrišćanska bazilika sa mozaičnim podom, građena od lomljenog kamena i koja potiče iz 1. vijeka.

Sa lokaliteta Nebeske stolice pruža se izvanredan pogled na istočnu stranu Kopaonika i na prekrasne predjele netaknute prirode. Ovo mjesto svake godine, a posebno kada je lijepo i sunčano vrijeme, posjećuje veliki broj ljudi, željnih mira, čistog vazduha, ali i uživanja u istorijskim znamenitostima.

Sa ovog lokaliteta pruža se pogled ka dolini Ibra.

Pančićev vrh i mauzolej

Pančićev vrh je najviši vrh na Kopaoniku. Nadmorska visina ovog vrha je 2017 m.

“Prekrasan kraj Srbije, u kojem sam uvek nalazio nešto novo da vidim ili da se divim, i nikad nisam odlazio bez želje da se vratim.” - Josif  Pančić

Ovim riječima je opisao Kopaonik, slavni srpski ljekar, botaničar i prvi predsjednik Srpske kraljevske akademije po čijem je imenu nazvan njegov najviši vrh.

Pančićev vrh je do 07. jula 1951. godine nosio naziv Milanov vrh, po kralju Milanu Obrenoviću. Tog dana, Josifu Pančiću je ispunjena želja koju je ostavio u amanet, a to je da bude sahranjen na „krovu Srbije“ i njegovi ostaci, zajedno sa ostacima njegove žene, Mileve, su prenešeni u mauzolej. Sahranjeni su u kovčegu napravljenom od Pančićeve omorike, biljke koju je on pronašao. Od tog dana, najviši vrh Kopaonika dobija novi naziv, Pančićev vrh.

Zbog značajnog strateškog položaja za vojsku Jugoslavije, na vrhu je izgrađena vojna baza i već nekoliko decenija niko ne može prići mauzoleju koji je okružen žicom. Za vreme NATO bombardovanja, 1999 godine, mauzolej je oštećen. U narednom periodu je ponovo prezidan, istim kamenom kojim je i izgrađen, ali je prilazak ovoj građevini ostao zabranjen.

Pančićev mauzolej predstavlja prvi kulturni spomenik na planinama Srbije. Građen je po projektu arh. Vladimira Vladisavljevića, u znak obilježavanja 50 godina planinarstva Srbije (1901 - 1951), kada je od 4. do 8. jula 1951. održan Prvi slet planinara Srbije, sa oko 2000 učesnika.

U blizini Pančićevog mauzoleja, na oko 700 m vazdušnom linijom, nalazi se OBELISK - četvorostrana piramida visoka oko 15 metara, koja pri dnu ima "vrata" sa sve četiri strane visine oko 1.70 metara. Obelisk se nalazi na samoj ivici nekadašnjeg rudnika koji je sa desne strane duboko u dolini, a sa lijeve su izlazne stanice žičara jednosjedežnice Pančić i dvosjedežnice Centar.

Postavljen je na vrhu "Suvo rudište" čija je visina 1970 m i predstavlja geometarsku trigonometrijsku tačku.

Gondola Brzeće – Mali Karaman

Brzeće je planinsko mjesto smješteno na istočnom dijelu kopaoničkog masiva i teritorijalno pripada opštini Brus. Sa turističkim razvojem  krenulo je krajem osamdesetih godina XX vijeka kada su na Kopaoniku počeli sa radom Konaci.

Glavni dio razvoja ovog planinskog mjesta je turistički centar u kojem su smješteni svi hoteli, gondola i ostali turistički sadržaji.

U samom naselju postoji benzinska pumpa kao i market dok su u turističkom dijelu Brzeća smješteni  pošta, policija, ambulanta i market.

Od ove godine (2021) ski centar Kopaonik bogatiji je za gondolu koja povezuje Brzeće sa centrom Kopaonika. Ovaj projekat predstavlja najznačajniju investiciju u srpskom turizmu. Gondola Brzeće-Mali Karaman prostire se na postojećoj trasi starih žičara Bela reka 1 i Bela reka 2, s tim što je izlazna stanica produžena do platoa na Malom Karamanu. Pored toga, na Kopaoniku su izgrađene još četiri nove staze koje su u velikoj mjeri proširile kapacitet skijališta.

Žičara sa 28 stubova ima 74 kabine sa po 10 mjesta i može da preveze 1.600 osoba na sat. Vožnja od sela Brzeća do vrha Mali Karaman traje 12 do 15 minuta, zavisno od vjetra i opterećenosti.

"Gondola Brzeće-Mali Karaman je investicija koju je Kopaonik čekao više decenija. Gondola omogućava izuzetno jednostavan pristup cijelom skijalištu,

Žičara je duga 3.741 metar.

Gondola Brzeće – Mali Karaman ove (2021 godine) letnje sezone radi za panoramsku vožnju od petka do nedjelje, od 10:00 do 16:00 časova.

Za sve one koji žele iz Brzeća da dođu  do centra Kopaonika, radi i žičara Karaman greben, koja je od izlazne stanice na Malom Karamanu udaljena oko 850 metara.

Cijena karata za gondolu i žičaru

Aktivnosti na Kopaoniku

Na Kopaoniku, zavisno od sezone, gostima su na raspolaganju brojne aktivnosti, poput snoubordinga i paraglajdinga, za one koji vole adrenalin, planinarenje (tu su Pančićev vrh, za najhrabrije, kao i vrh Šiljak, Kozje stijene, Markova stijena, za one u nešto slabijoj kondiciji), pješacke ture (Kopaonik pruža brojne (ne)utabane staze, kojima se može koračati samostalno ili uz pomoć stručnih vodiča), Pješačenjem kroz najatraktivnije destinacije Kopaonika upoznaćete planinu. Tokom ljeta postoje organizovane pješačke ture do Nebeskih stolica i do vodopada Jelovarnik.

Na Kopaoniku je moguće pohađati i neki od mnogobrojnih edukativnih programa i treninga, među kojima su, osim neizostavnih škola zimskim sportova i škola jahanja, košarke, tenisa…

Tu su i raznovrsni programi za djecu, škola u prirodi, škola engleskog jezika programi za mršavljenje i sticanje kondicije, a brojni sportski tereni idealni su za pripreme sportskih ekipa. Kopaonik je i destinacija za kongresni turizam.

Mogući su i izleti, po dogovoru, a organizuje se i branje sezonskih šumskih plodova i sakupljanje ljekovitog bilja.

Nabrojati ćemo još neke aktivnosti u kojima možete uživati, a na vama je samo da odaberete na koji način želite provesti odmor na ovoj divnoj planini :

Panoramska vožnja - Jednom od najjlepših staza ove planine, u samom centru Kopaonika, svakog ljeta turiste vozi žičara “Pančićev vrh”. Ovom žičarom izlazite na jedan od najviših vrhova ove planine i sigurno ćete uživati u pogledu na 2017 metara nadmorske visine.

Bob na šinama - Kod žičare „Krst“, nalazi se bob-staza na šinama (alpine coaster), koji je jedna od glavih turistièkih atrakcija podno Pančićevog vrha. Ovaj adrenalinski sadržaj predstavlja specijalizovanu stazu za spuštanje kroz šumsko prirodno okruženje. Instalacija je opremljena specijalnim sankama pričvrćenim na šinski sistem koje mogu koristiti odrasli i deca u pratnji odraslih na dvosednim sankama.

Tjubing staza predstavlja specijalizovanu plastičnu podlogu na kojoj je moguće sankanje, uz pomoć velikih guma, i zimi i ljeti. Namenjen je posetiocima svih uzrasta kojima je zajedničko jedno – želja za dobrom zabavom. Paralelno sa tjubing “stazom” izgrađena je i pokretna traka koja će moći da se koristi i zimi za prevoz skijaša.

Zip Line Ova adrenalinska atrakcija je veoma popularna u svijetu i privlači veliki broj avanturista.

Od ponedeljka 12. avgusta pa do kraja ljetnje sezone, u centru Kopaonik, važiće popust od 50% na cenu karata za zip lajn.

Sadržaj je dostupan u skoro svim planinskim centrima širom svijeta, a prvi u Srbiji  je postavljen upravo ovdje na Kopaoniku.

Bike staze - Prvi Bike park u Srbiji napravljen je na Kopaoniku. Ljubitelji planinskog biciklizma imaju na raspolaganju tri staze za spust dužine 5 km izgrađene po standardima Evropske unije i Kanade.

Bike park na Kopaoniku opremljen je specijalnim trasama sa svim potrebnim preprekama, što predstavlja veliki izazov za sve ljubitelje planinskog biciklizma. Ovakvi parkovi već postoje širom svijeta, a od sada i u Srbiji.

Izgrađene su staze različitih težina, prilagođene kako za početnike tako i za profesionalce. Prva staza je posebno izgrađena za početnike i djecu, druga staza je srednje zahtjevna, a poslednja – treća staza je vrlo zahtjevna i prilagođena iskusnim vozačima. Širina staza varira od 60cm do 120cm. Na pojedinim dionicama su zemljani talasi, zavoji, drveni mostovi, skokovi i prepreke.

Avantura park - Ako žudite za avanturom, svoju dozu uzbuđenja možete pronaći u Avantura parku. Probajte nešto novo i zabavno. Svi oni koji su dovoljno hrabri (ili to žele da budu) nezavisno od godina i fizičke spremnosti, mogu naći svoj način da uživaju na ovom jedinstvenom mjestu.

Avantura park se prostire na površini od oko 2000m2 i sastoji se od brojnih elemenata i raznovrsnih prepreka, kao što su pješački most, poligon za najmlađe, figure za provlačenje, mini zip lajn, veliki šah, krugovi za sinhrono hodanje, penjalice, brdo za provlačenje i spuštanje, kućica za igru, penjanje, mini trampolina, stazice, mjesto za odmor za roditelje.... Ovaj sadržaj namijenjen je za djecu i za odrasle, a može se koristiti tokom cijele godine.

Mountain cart - Vožnja trotočkašem, a imate samo kočnicu? Zvuči uzbudljivo. Posebna adrenalinska vožnja na posebno pripremljenoj stazi dužine od 1.5 kilometar. Stavite kacigu i I uživajte u adrenalinskoj vožnji.

Teretana na otvorenom - uz svjež plninski zrak odradite vaš trening ili počnite sa vježbanjem. Odlična motivacija  da ostanete u formi.

Dječije igralište - U Dolini sportova nalazi se dječije igralište sa gumenom podlogom za bezbrižniju igru vaših mališana. Djeca se igraju uz nadzor roditelja koji se mogu odmoriti na postavljenim klupma.

Alpinizam - Alpinizam je podvrsta planinarstva i predstavlja skup psihofizičkih tehnika koje čovjeku omogućuju da se uspne na najviše i najnepristupačnije planinske visove i stijene. To je penjanje po neoznačenim i neosiguranim strmim stijenama, pri čemu se za uspon i osiguranje upotrebljava alpinistička oprema i tehnika. Alpinistički smjerovi većinom nisu uređeni sa stalno postavljenom opremom, već ih penjači djelomično ili potpuno sami opremaju i raspremaju tokom uspona. Smjerovi razlikuju se po dužini (visini) i ocjeni smjera prema UIAA ljestvici.

Alpinizam zahtijeva od čovjeka : osnovna znanja iz planinarstva, stalnu fizičku i psihičku kondiciju, povećavanje iskustva bavljenjem alpinistikom, poznavanje tehnika penjanja i drugih faktora za sigurno i uspješno savladavanje prepreka na samom usponu.

Kopaonik kao centar avanturizma i aktivnog odmora nudi mogućnost uživanja u ovom adrenalinskom doživljaju. Na lokaciji Orlove (Bele) stijene moguće je okušati se u kretanju i prolasku kroz liticu uz pomoć posebne opreme koja će ovo iskustvo u velikoj mjeri olakšati i učiniti sigurnijim.

Aktivnosti koje se nude su na Orlovoj stijeni su jako atraktivne za svakog početnika u alpinizmu, a sastoje se od spuštanja užetom niiz liticu visoku nekoliko desetina metara i prelazak između dvije stijene preko mostića napravljenog od užeta. Svakako da je ovo sjajan način da se oprobate u ovom ekstremnom sportu i skupite jako vredne utiske koje ćete dugo prepričavati.

Sve aktivnosti se plaćaju. Popuste možete ostvariti ukoliko uzimate porodične pakete. Porodični paket  podrazumijeva kupovinu karata za bilo koji sadržaj za najmanje jednu odraslu osobu (roditelj) I najmanje jedno dijete. Potrebno je samo da popunite formular za kupovinu porodičnog paketa. Popust iznosi 10% u odnosu na redovne cijene svih sadržaja. Ukoliko karte kupujete pojedinačno popust će ostvariti djeca I seniori.

Skijanje na Kopaoniku

Najviši vrh Kopaonika je Pančićev vrh, na visini od 2017 m, na prostoru Ravnog Kopaonika na nadmorskoj visini od oko 1780 m gdje se smjestilo  samo središte njegovog turističkog centra i skijalište. Najveći smještajni kapaciteti, među kojima su brojni hoteli, apartmani, vile, odmarališta, planinarski domovi, nalaze se u tom dijelu Kopaonika i pogodni su, kako za plitak džep, tako i za one koji žele komfor od 5 zvjezdica.

Na Ravnom Kopaoniku smešteno je i skijalište sa preko 55 km alpskih staza i 18 km nordijskih. Kopaonik ima skijaške staze pogodne i za početnike i za iskusne skijaše.

Sistemom za vještačko osnježavanje pokriveno je 97 posto skijališta. Zahvaljujući sistemima za vještačko osnježavanje sezona skijanja traje duže, a skijaši, kako početnici tako i oni malo zahtjevniji mogu biti sigurni da će tokom sezone moći da uživaju u odlično pripremljenim stazama.

Ono što je veoma značajno napomenuti je da su sve staze međusobno povezane i udaljene nekoliko desetina metara od centralnog kompleksa hotela. Za hotele, apartmane, vikendice i ostale smještajne kapacitete koji su udaljeni od polaznih stanica žičara postoji nekoliko privatnih ski prijevoznika koji redovno voze do početnih stanica žičara.

Wellness i spa centri vrlo su popularni, a smještaj za svaki džep dostupan nadomak staze.

Sve staze su veoma dobro povezane sistemom žičara i ski liftova, kapaciteta od preko 34.000 skijaša na sat. Sistem ski instalacija na Kopaoniku čini jedna gondola, tri šestosjedne žičare, sedam četverosjednih, deset ski liftova, dva vezna ski lifta kao i poketna traka.

Žičara četverosjed „Pančićev vrh“ tokom čitave zimske sezone ali i u toku ljeta, osim skijaša i snoubordera, prevozi i posjetioce centra koji se ne bave zimskim sportovima, već panoramski razgledaju centar i bave se brojnim drugim aktivnostima koje ski centar Kopaonik omogućava.

Na Kopaoniku možete isprobati alpsko i nordijsko skijanje, ali i noćno skijanje koje je vrlo popularno na stazi Malo jezero, a nalazi se u središtu skijališta. Na skijalištu postoji i ski vrtić, škole za početnike, snježni park u kojem se organizuju razna takmičenja domaćeg i međunarodnog karaktera ali je ujedno i staza za freestyle skijaše i boardere, a od prošle godine postoji i staza za slobodnu vožnju.

Pored staza za alpsko i nordijsko skijanje, skijaški centar Kopaonik posjeduje i uređen snow park, na kome se organizuju mnoga takmičenja domaćeg i međunarodnog karaktera.

Ski centar Kopaonik ima i sankalište na stazi Karaman greben, a ljubitelji ove planine imaju priliku da se voze i taksi tabačem, koji vozi na unaprijed zakazane termine.

Ukoliko nemate svoju opremu za skijanje, cijeli komplet možete iznajmiti na jedan ili sedam dana u mnogim radnjama na Kopaoniku.

- Plava staza, najlakši tip staze. Plavu težinu mogu savladati svi, čak i oni koji su prvi puta na skijama

- Crvena staza, srednje zahtjevna staza, za sve koji uspijevaju kontrolisati brzinu te koji imaju donekle iskustva. Za skijaše koji znaju skijati paralelno voženim skijama kroz zavoje

-Crna staza, teška staza namijenjena samo iskusnim skijašima i ekspertima, često nije mehanički uređivana. Velikog nagiba i zahtjevnosti

Ponegdje se pojavljuje i zelena oznaka staze (Francuska) koja je najlakša, pa onda slijedi plava (srednje zahtjevna), crvena (zahtjevna), crna (jako zahtjevna)!

Ne propustite neka od brojnih dešavanja na Kopaoniku. Počnite sa Ski openingom i savršenom kombinacijom nezaboravnog skijanja i žurki. Ovim događajem se svake godine obeležava početak sezone i u toku njega su puni svi kapaciteti na planini